Chùa toạ lạc tại thôn Phú Bình 2, xã Cam Tân, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hoà. Khai sơn lập tự là Tổ Từ Ân (1886-1967), huý Đồng Trí, tự Thông Huệ. Ngài vốn là đệ tử thế phát quy y, xuất gia học đạo nơi Hoà thượng Thích Quảng Đức tại chùa Sắc tứ Thiên Ân ở thôn Phước Thuận, xã Ninh Đông, huyện Ninh Hoà vào năm Ngài 40 tuổi (Ất Sửu 1925). Năm Quý Mùi 1943, Ngài được Bổn sư cho phép vân du hành đạo, từ Ninh Hoà vào đến vùng đất Phú Bình – Bầu Đầm thuộc xã Suối Tân, tổng Hiệp Cát, huyện Vĩnh Xương (nay là xã Cam Tân, huyện Cam Lâm) thì dừng chân nghỉ ngơi. Chính trong thời gian này, nhân duyên đưa đẩy cho Ngài gặp gia đình kính tín Tam Bảo là ông Trần Đình Mộng và bà Nguyễn Thị Hoà cùng các con thỉnh Ngài về tư gia cầu pháp, xin quy y thọ giới toàn gia, đồng thời phát tâm cúng dường 4 sào ruộng, cùng 1 mẫu 4 đất thổ phát nguyện xây cất chùa.

Chùa có lịch sử lâu đời nhờ căn cứ vào 4 sắc phong do Vua ban cho chùa-đình của làng còn lưu giữ được từ đời Tự Đức, Đồng Khánh, Thành Thái và Duy Tân. Nhưng qua bao năm tháng đất nước điêu linh, chiến tranh loạn lạc, người Pháp phá chùa huỷ đình để lập đồn lập bót, chùa làng nhỏ bé đơn sơ có tên Linh Sơn phải di dời nhiều lần cho đến khi được tái tạo trên một ngọn đồi cao thoai thoải có hình dạng như mai rùa nổi lên giữa tứ bề là ruộng đồng mênh mông yên ắng. Các bản sắc phong quý giá này đã được nhà chùa bàn giao cho cơ quan Bảo tồn Văn hoá tiếp nhận quản lý, rồi được giao lại cho bên Đình gìn giữ nghiêm mật trong tủ két, chỉ mang ra khi làng có tổ chức lễ lạt hội hè…

Chùa Tân Chánh toạ lạc trên diện tích khoảng 3.300m2 thuộc tổ 3 thôn Phú Lộc Đông, Thị trấn Diên Khánh, huyện Diên Khánh. Ngày xửa xưa xa xăm mịt mờ, chùa nằm giữa đồng không mông quạnh quanh năm leo lét những ngọn đèn dầu, ngày nay đã bị bao bọc chung quanh bởi nhà cửa san sát của khu dân cư đông đúc và những con lộ bê-tông lớn nhỏ cắt chía thành hẻm trái ngách phải, nhưng vẫn giữ được một không gian thanh tịnh yên tĩnh của chốn tu hành hoằng pháp.

Sáng nay, sau lễ Khánh vía Bồ tát Quán Thế Âm một ngày, tôi thuận duyên tìm vào ngôi Ni tự Phổ Tế qua con đường xưa kia Me mình thường ra vào lui tới. Trước là để lễ Phật, sau là được yết kiến thỉnh an Ni trưởng trụ trì, rồi tôi mới xin phép dạo quanh khuôn viên chùa để vãng cảnh, ghi hình, không thu thập thông sử liệu. Chiếc cổng xưa mang tên chùa vẫn còn nằm sát bên Hương lộ Ngọc Hiệp, nhưng muốn vào đến chùa phải đi khoảng 400m-500m nữa, chạy xe qua những bãi đất hoang trống đầy xà-bần và rác rến nham nhở ngổn ngang, đến cuối con đường bê-tông là thấy Ni Tự. "Sư Cô Huệ Hải" mà những năm xưa Me Tâm Tấn của tôi thường nhắc đến với lòng tôn quý và biết ơn, nay đã là Sư Bà đang thượng thọ 86 tuổi, vẫn còn minh mẫn khoẻ khoắn.

Xưa, chùa toạ lạc giữa một vùng đất bằng phẳng màu mỡ phì nhiêu như ruộng đồng gần sát chân đồi Trại Thuỷ mà bên trên có ngôi danh lam Hải Đức - Phật Học Viện Trung Phần, con đường đất dẫn vào từ dưới chân cổng Linh Phong Cổ Tự ngoài Quốc lộ (đường 23/10) rộng thênh thang và vắng hoe yên tĩnh. Nay, chùa nằm lọt thỏm trong vòng vây mấy lớp của nhà cửa san sát, đường vào lát bê- tông được mang tên "Hải Đức" - ngôi chùa đã đi vào lịch sử và văn học nước nhà - ngoằng ngoèo chật chội, uốn éo ồn ào... Chùa do Tổ Ấn Ngân, hiệu Tín Thành, tự Tổ Diệm, thuộc Thiền phái Lâm Tế đời thứ 39, dòng kệ Minh Hải-Pháp Bảo (chùa Chúc Thánh - Quảng Nam) khai sơn kiến lập vào năm 1956.

Xưa thật xưa, Tỳ kheo-ni Xương Thắng, tự Thiện Hành, thuộc dòng thiền Tào Động, ở vùng Gò Bon-Gia Định lánh nạn khói lửa đạn bom mà du cước ra miền Trung, dừng chân tạm cư ở làng Trường Đông, huyện Vĩnh Xương, Khánh Hoà. Khoảng trên 200 năm về trước, một số cư dân các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên di cư vào vùng đất ven sông Bình Tân gần Cửa Bé (ngày nay là phường Vĩnh Trường) sinh cơ lập nghiệp, họ lập làng lấy tên là Trường Đông, xây dựng đình, lăng để có nơi nhân dân thờ cúng.

Chùa Phước Huệ toạ lạc tại số 27 đường Phước Huệ, phường Vĩnh Hải, thành phố Nha Trang. Vào năm Kỷ Hợi 1959, Hoà thượng Thích Bích Lâm, môn đồ của Hoà thượng Thích Phước Huệ từ chùa Hải Đức đã hạ sơn về vùng Đồng Đế phía Bắc thị xã Nha Trang để kiến lập nên Tăng Học Viện Trung Phần thuộc Giáo hội Phật giáo Cổ truyền, mục đích tạo chốn an trú tu hành và đào tạo Tăng tài, hoằng pháp lợi sanh.

Chùa Linh Thứu tọa lạc tại số 171 vị trí mặt tiền đường Ngô Gia Tự (trước năm 1975 là đường Nguyễn Hoàng), thuộc phường Tân Lập, Thành phố Nha Trang trên diện tích 630 m2. Chùa do các quý Phật tử miền Bắc di cư vào Nam thành lâp vào năm 1958.

Chùa Kim Long tọa lạc tại thôn Phú Hòa, xã Ninh Quang, huyện Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa. Thuở sơ khai, chùa chỉ là một gian tịnh thất nhỏ với vách đất mái tranh giữa một vùng đồng quê đìu hiu thanh vắng. Chữ Long 隆 trong tên chùa không phải là Rồng 龍, mà là tính từ mang nghĩa hưng thịnh, hưng khởi (như hưng long, long thịnh...). Trải qua hơn 2 thế kỷ thăng trầm giữa chiến tranh loạn lạc để tồn tại đến hôm nay, chùa đã được nhiều bậc tôn sư đạo hạnh đến trụ trì, giám tự để hoằng pháp lợi sanh, truyền bá Phật học.

Là một trong 5 ngôi chùa cổ được xếp hạng di tích lịch sử của huyện, chùa Bảo Long tọa lạc tại thôn Thuận Mỹ, xã Ninh Quang, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa. Ngôi chùa được xây dựng từ trước thế kỷ XVIII. Tổ khai sơn chùa Bảo Long là Đạt Chiếu, hiệu Thiệt Quang thuộc dòng Lâm tế Chánh tông đời thứ 38. Thầy di cư vào vùng đất Ninh Hòa, rồi dừng chân tại đây và cất một am nhỏ lấy tên là Bửu Long Tự.