Chúng tôi rất sợ những chuyện thần thoại, những dị đoan mê tín, những dị luận mơ hồ, những giáo thuyết huyễn hoặc viễn vong... chỉ làm mê hoặc hay khích động con người gây đau thương hơn là xây dựng một thế giới lành mạnh. Vì vậy, trong toàn bộ Tổng luận này chúng tôi đề cập nhiều nhất về trí tuệ Phật, một loại trí tuệ đem lại đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả cốt mang lại an lạc thanh bình cho toàn thể chúng sanh. Nhưng trong luận #10 lại đề cập đến công đức và tội lỗi của người thọ trì Bát nhã Ba la mật. Đọc hết các đoạn Kinh sau đây Quý vị sẽ hiểu thế nào là công đức và tội lỗi của người thọ trì Bát nhã Ba la mật? Tin hay không là ở mình. Chúng tôi hy vọng với tinh thần sáng suốt và khoa học sẽ soi sáng Quý vị trên con đường học đạo để có thể tìm thấy chỗ đứng đúng và có cái nhìn đúng về một triết thuyết nói về cái "rỗng không" (emtyness or sunyata) này.

“Vì các uẩn xứ giới sâu xa nên Bát nhã Ba la mật này rất sâu xa. Các chi duyên khởi sâu xa nên Bát nhã Ba la mật này rất sâu xa. Điên đảo, năm triền cái, tà kiến, ái hành sâu xa nên Bát nhã Ba la mật này rất sâu xa. Ngã, hữu tình v.v… sâu xa nên Bát nhã Ba la mật này rất sâu xa. Hý luận, không hý luận sâu xa nên Bát nhã Ba la mật này rất sâu xa. Bố thí, keo kiệt, giữ giới, phạm giới, nhẫn nhục, sân hận, tinh tấn, giải đãi, tĩnh lự, tán loạn, diệu tuệ, ác tuệ sâu xa nên Bát nhã Ba la mật này rất sâu xa. Niệm trụ, chánh đoạn, thần túc, căn, lực, giác chi, đạo chi sâu xa nên Bát nhã Ba la mật này rất sâu xa. Khổ, tập, diệt, đạo, giải thoát, giải thoát tri kiến sâu xa nên Bát nhã Ba la mật này rất sâu xa. Ba đời quá khứ, vị lai, hiện tại bình đẳng sâu xa nên Bát nhã Ba la mật này rất sâu xa. Các lực vô úy, mười tám pháp Phật bất cộng sâu xa nên Bát nhã Ba la mật này rất sâu xa. Vô lượng thần thông sâu xa nên Bát nhã Ba la mật này rất sâu xa. Trí không chấp mắc ba đời, trí tận tất cả Phật p

Phần trên nói về công đức oai thần Bát Nhã(LUẬN #10), Kinh hết sức tán tụng: Bát nhã Ba la mật như người mắt sáng trong số tất cả người mù bẩm sanh. Có tất cả mà thiếu Bát Nhã thì giống như con thuyền không người lái ở giữa đại dương mênh mông. Bát Nhã là cảnh giới bất khả tư nghì. Bát Nhã là tối thắng, tối tôn, vi diệu... không có gì bằng. Bồ tát học Bát Nhã dùng một ngón tay có thể ngăn chận cuồng phong, lửa dữ đốt cháy hay đập tan cả tam thiên đại thiên thế giới thành tro bụi v.v... Bát Nhã có vô lượng vô biên công đức oai thần như thế không thể tính đếm, nghĩ lường. Kế đến LUẬN #11 lại nói Bát Nhã sâu xa, không ngằn mé, rộng lớn vô biên. Nhưng cuối cùng, Kinh lại khuyên tu học Bát Nhã chớ quán các pháp có chút khá trụ, khá vượt; Bát Nhã không phải là thực tại cứu cánh, thực tại tối hậu hay Bát Nhã không phải là hiện hữu tuyệt đối hoặc hiện hữu siêu việt hay giây phút thường hằng nào cả. Điều này làm cho chúng ta ngờ vực?

Tôi nghe như vầy: Một thuở, đức Bạc già phạm trụ trong vườn Cấp Cô Độc, rừng Thệ đa, thành Thất la phiệt, cùng chúng đại Bí sô một ngàn hai trăm năm mươi vị. Bấy giờ, vào buổi sớm, đức Bạc già phạm chỉnh sửa y phục, đắp y, bưng bát đi vào thành lớn Thất la phiệt (thành Xá vệ) khất thực. Khất thực xong, đức Bạc già phạm trở về dùng cơm, thu dọn y bát, rửa chân; như thường lệ, sau khi ăn xong, Ngài trải tòa, ngồi kiết già, thân thẳng nguyện chánh, trụ niệm trước mặt. Khi đó, các Bí sô đi tới chỗ Phật; đến nơi, đảnh lễ chân Ngài, đi nhiễu bên phải ba vòng, lui ngồi một bên. Cụ thọ Thiện Hiện cũng ngồi trong chúng hội ấy.

“Bạch Thế Tôn! Những ai phát tâm hướng tới Bồ tát thừa, nên trụ như thế nào? Nên tu hành như thế nào? Nên nhiếp phục tâm như thế nào? (…)Phật bảo: - Thiện Hiện! Những ai phát tâm hướng tới Bồ tát thừa, thì nên phát tâm như vầy: Có bao nhiêu loài hữu tình, hữu tình được độ, bị độ, như sanh từ trứng, hoặc thai sanh, hoặc thấp sanh, hoặc hóa sanh, hoặc có hình sắc, hoặc không có hình sắc, hoặc có tưởng, hoặc không tưởng, hoặc chẳng phải có tưởng, chẳng phải không có tưởng, cho đến hữu tình giới được tạo tác, bị tạo tác. Tất cả các hữu tình như vậy, ta đều giúp nhập vào cõi Vô dư y Niết bàn vi diệu. Tuy đã độ vô lượng hữu tình đều được diệt độ như thế, song không có hữu tình nào được diệt độ. Vì sao?

Tán thán công đức quý Phật tử đã đóng góp tịnh tài để ấn tống Tổng Luận Đại Bát Nhã 🌹🥀🌷🌸🏵️🌻🌼

Nói về quá trình thành lập và triển khai của kinh điển thuộc hệ Bát Nhã(1), thì Đạo Hành Kinh 10 quyển của Chi Lâu Ca Sấm (Lokaraksha) có lẽ là bộ Kinh Bát Nhã cổ nhất, dịch vào thời Hậu Hán, xuất hiện vào năm 172(2). Tiểu Phẩm Bát Nhã Kinh, 10 quyển, gồm 29 phẩm, do Ngài Cưu Ma La Thập (Kumaràjiva) dịch vào đời Hậu Tần cũng xuất hiện sớm: Nội dung thuyết minh về các giáo pháp Bát nhã Ba la mật (các bản dịch khác của kinh nầy gồm: Kinh Đại Minh Độ Vô Cực 6 quyển, do Ngài Chi Khiêm dịch vào đời Ngô, thời Tam Quốc; Kinh Ma Ha Bát Nhã Ba La Mật Đa Sao 5 quyển, do các Ngài Đàm Ma Tì và Trúc Phật Niệm cùng dịch vào đời Tiền Tần). Kế tiếp là Kinh Ma Ha Bát Nhã Ba La Mật Đa 27 quyển (hoặc 30 hoặc 40 quyển), gọi là Đại phẩm Bát Nhã, cũng do Cưu Ma La Thập dịch vào thời Hậu Tần: Nội dung cũng thuyết minh về các giáo pháp Bát nhã Ba la mật. Đây là bộ kinh căn bản nói về Bát Nhã Không Quán ở thời kỳ đầu của Phật giáo Đại thừa (các bản dịch khác của kinh này là Kinh Quang Tán Bát Nhã, 10 quyển, th

Lúc bấy giờ, đại Bồ Tát Di Lặc(3) nói với cụ thọ Thiện Hiện: Nầy Đại đức! Nếu đại Bồ Tát đối với tất cả hữu tình, cùng làm các phước nghiệp sự và cùng với tất cả hữu tình đồng hồi hướng quả vị Giác ngộ tối cao, lại lấy vô sở đắc làm phương tiện, nên so với phước nghiệp sự tùy hỷ hồi hướng của các dị sanh, Thanh văn, Độc giác thời rất tối thắng, tối tôn, là cao quý, vi diệu, không gì bằng. Vì sao? Vì các dị sanh tu phước nghiệp sự chỉ để cho mình được tự tại an lạc; Thanh văn, Độc giác tu phước nghiệp sự là để tự điều phục, để được tịch tịnh, để được đắc Niết bàn; còn công đức có được do tùy hỷ hồi hướng của đại Bồ Tát, thì khắp vì sự điều phục, tịch tịnh, Niết bàn cho tất cả chúng sanh. Cụ thọ Thiện Hiện hỏi Bồ Tát Di lặc: Nhưng nếu đại Bồ Tát lấy quả vị Giác ngộ tối cao làm sở duyên(4) mà tùy hỷ hồi hướng tức sanh tâm duyên nơi sự thì chỗ nghĩ tưởng như thế có được như ý muốn chăng?

Tập 03_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 3) do Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải

Phẩm này đề cập đến hai vấn đề: 1. Bát Nhã lấy gì làm tướng? 2. Bát Nhã không thể nghĩ bàn. Phần “Bát Nhã lấy gì làm tướng?” lại tương đương với phần sau phẩm “Phật Mẫu” và phần “Bát Nhã không thể nghĩ bàn” lại thuộc phẩm “Chẳng Nghĩ Bàn”,cuối quyển 308 đến quyển 310, Hội thứ I, ĐBN. Chúng tôi trình bày phẩm này cũng chia làm hai phần để tóm lược và luận giải. Cũng nên nói thêm rằng phẩm “Chỉ Tướng” của Hội thứ II tương đương với phẩm thứ 48, “Vấn Tướng” , tập 4, quyển 70 của Đại Trí Độ Luận. Đây là một phẩm có giáo lý rất phức tạp, khó khăn. Phải đi từng bước một mới có hy vọng thâm nhập được giáo lý của các pháp này.